Boğaziçi Üniversitesi mezunu olmak hayatımda en gurur duyduğum şeylerden biri. Bunu çok fazla dile getiren biri olmasam da, Mezunlar Derneği tarafından gönderilen ve Haziran ayında mail kutuma düşen, okulun tarihiyle ilgili bu yazıyı bloguma taşımak istedim. Umarım okuyunca sizin de hoşunuza gider.
1863 yılında Christopher R. Robert’in mali desteğiyle Cyrus Hamlin tarafından kurulan Robert Kolej, eğitime Bebek’te Seminer Okulu adıyla anılan evde başladı. 1868 yılında, bugün Boğaziçi Üniversitesi Güney Kampüs adıyla bilinen alanda Robert Kolej’in en eski binası olan, günümüzde Erkek Yurdu olarak bilinen Hamlin Hall’un temelleri atıldı ve 1871 tarihinden itibaren bu binada ilk dersler verildi. 1971 yılında kabul edilen kanunla mevcut yerleşke Boğaziçi Üniversitesi’ne dönüşürken, Robert Kolej ile Amerikan Kız Koleji birleşerek Robert Kolej adıyla Arnavutköy’de karma eğitim vermeye başladı.
Hamlin Hall fotoğrafı, 2016 yılında Boğaziçi Üniversitesi tarafından edinilen Columbia Üniversitesi Nadir Eserler Koleksiyonu Robert Kolej Arşivi’ne aittir.
Robert Kolej’in 1871 yılında 170 olan öğrenci sayısı, 1873 yılında 216’ya yükseldi ve pek çok farklı milletten, din ve bölgeden bir araya gelen bir öğrenci topluluğu oluştu. İlk mezunlarını 1868 yılında veren okulun ilk yıllarında Osmanlı İmparatorluğu’ndaki gayrimüslim ve yabancı öğrenciler ağırlıktaydı. Daha sonra ise kolejde Türk/Müslüman öğrenciler de eğitim görmeye başladı ve kolej ilk Türk mezununu 1903 yılında verdi.
1905 yılında Kolej’de, pek çok farklı milletten; Türk, Rum, Ermeni, Bulgar, İngiliz, Yahudi, Amerikan, Macar, Rus, İtalyan, Romanyalı, İranlı ve Fransız öğrenci eğitim görmektedir. Kolejin eğitim verdiği ilk yıllarda, çok az sayıda öğrenci derslerini tamamlayıp mezun olurken, zaman içinde mezunların sayısı artmıştır. Buradan mezun olan öğrenciler gerek Osmanlı İmparatorluğu gerekse de Türkiye Cumhuriyeti’nde siyasal, toplumsal, ekonomik ve kültürel hayatın şekillenmesinde önemli rol oynadı. Okul mezunları arasında pek çok tanınmış siyasetçi, yazar, sanatçı, bilim insanı ve sporcu bulunuyor.
Ünlü siyasetçiler arasında Konstantin Stoiloff, Todor Ivantchoff gibi Bulgaristan başbakanlarının yanı sıra, Mihri Belli, Behice Boran, İsmail Cem, Tansu Çiller ve Bülent Ecevit gibi Türkiye siyasetinin önemli isimleri de yer alıyor.
Türkiye’nin ilk kadın tıp doktoru Safiye Ali’nin yanı sıra, matematikçi Tosun Terzioğlu, arkeolog Halet Çambel, dilbilimci Agop Dilâçar, tarihçi Hagop Kevorkyan, Spiro Kostof, Cemal Kafadar ve mimar Aptullah Kuran da okulun verdiği mezunlar arasında.
1912 yılında Stockholm’de düzenenlenen olimpiyatlara katılan Vahram Papazyan, Mıgırdiç Mıgıryan ve Yunan spor tarihine geçmiş isimlerden Apostolos Nikolaidis de Kolej mezunu tanınmış sporculardan.
Robert Kolej ve Amerikan Kız Koleji’nde eğitim görmüş tanınmış yazar ve sanatçılar arasında Halide Edip Adıvar, Zeki Alasya, Abidin Dino, Haldun Dormen, Genco Erkal, Moris Farhi, Talat Sait Halman, Cem Karaca, Ayşe Kulin, Mangasar Mıgırdiç Mangasaryan, Lale Müldür, Orhan Pamuk, Halit Refiğ ve Çiğdem Talu gibi isimler ilk akla gelenlerden.
