O kadar çok zaman geçti ki üzerinden Yalvaç Ural’ın Rahmi Koç Müzesi’ndeki Teneke Oyuncaklar Sergisi’nin açılışına gitmiştim.

Çocukken Milliyet Kardeş’ten takip ettiğim çok sevgili Yalvaç Ural’la tanışma fırsatı bulmuş ve o akşam oradan çok mutlu ayrılmıştım. Ayrıca Halit Kıvanç da o gece oradaydı, onla da sohbet etme şansı bulduğum için çifte kavrulmuş, tadından yenmez olmuştu.

Serginin üzerine birkaç kez Yalvaç Bey’le mailleştik, röportaj yapacaktık. Kısmet olmadı. Belki bu yazıdan sonra tekrar iletişim kurup yapma fırsatımız olur. Gelelim sergiye:

Çocuk Edebiyatının usta kalemi Yalvaç Ural’ın 1901-2014 yılları arası üretilmiş, teneke otomat oyuncaklardan oluşan; “Yalvaç Ural Teneke Oyuncaklar Sergisi”, Rahmi M. Koç Müzesi Fenerbahçe Vapuru’nda daimi müze sergi olarak açıldı. Yani sekiz aydır sergi vapurda ve hep orada kalacak.

Ayrıca Yalvaç Abi, aktif olarak müze içi okul etkinliklerinde yer alacak ve mekanik sistemle çalışan; teneke oyuncak otomatlarının, geçmişte çocuklara neler kazandırdığını ve neler öğrettiğini anlatacak. Mekaniğin çark, zemberek ve anahtar üçlemindeki işleyişini, oyuncak örnekleriyle çocuklara ve ziyaretçilere gösterecek. Onarımın, oyuncağın yeniden kazanımının dışında çocuğa, yenilerini yapma ve yaratma becerisini de kazandırdığını söyleyen Ural, çocuklara örnek oyuncaklarla oynama, onlara dokunma olanağını da sağlayacak. Oyuncaklar, elbette bugünkü sergideki sayısal sınırında kalmayacak. İlerde Ural’ın edinimleri ve oyuncak severler tarafından bağışlanan yeni oyuncaklarla da çeşitlenip zenginleşecek.

Daha şimdiden bu sergide yer almaya başladılar ve bu bağışçıların adları ve çocukluk resimleri oyuncaklarıyla birlikte sergide yerini çoktan aldı bile.

 

Yalvaç Abi’nin serüveni 1951 yılında babasının evlerine getirdiği teneke bir polis otomobili ve “Jumbo” adlı bir teneke fille başlamış. Bir memur ailesinin çocuğu olduğu için yaşantısı kentten kente, kasabadan kasabaya, hatta köylere anne-babasının atanmasıyla geçmiş. Toplanıp kutulanan, denklenen yataklar arasında tam 10 ev gezerek bugüne gelmiş bu oyuncaklar. Ve Yalvaç Abi, altmış yıl boyunca küçük bavulunda, atandıkları her kasabaya, kitaplarıyla birlikte taşımış onları. Hem de hiç durmadan çoğaltarak, bugün de yaptığı gibi.

Bu koleksiyonu oluşturan oyuncaklar, Yalvaç Abi’nin kendi oyuncaklarının yanı sıra arkadaşlarının, büyüklerinin ona hediye ettikleri ve ülkemiz çocuklarının oynadıkları, yerli ve yabancı oyuncaklardan oluşuyor. İçlerinde; eskicilerden, bitpazarlarından, antikacılardan, koleksiyonerlerden alınmış olanlar da var. Bu seçkin parçalar, tam altmış yıl gibi uzun, titiz, sabırlı, seçici bir araştırma ve çalışmanın sonunda gerçekleşmiş. Hem de niçin? Bizler, kendi çocukluk oyuncaklarımızı arayıp, anılarımızın peşine düşüp bulalım diye…

Elbette bu koleksiyonda, yurtdışı pazarlarından alınmış bazı oyuncaklar da var. Bunların koleksiyon içindeki oranı yüzde onu geçmiyor. Bizim için önemli olan, ülkemiz çocuklarını büyütmüş ve pek çoğunun da özellikle, Beyoğlu’ndaki Japon Mağazası, Bonmarşe ve oyuncakçı dükkânlarından ve halk pazarlarından alınmış olmaları.

Bu oyuncakların zedelenmiş her bir yanında, her bir ezikte, her bir çizikte, kopmuş her bir parçada çocukların anılarından, yaşamlarından birer fotoğraf saklı. Sanki daha dün oynanmış gibi; üzerlerinde onların ellerinin, parmaklarının izleri var.

Bu sergide daha neler var neler… Gidin Rahmi Koç Müzesi’nde bir gün geçirin ve hem müzeyi hem de Fenerbahçe Vapuru’nu gezin.

Sonra da Cafe Du Levant veya Halat by Divan’da bir şeyler yudumlayın…